 |
| Από κάτω, αριστερά προς δεξιά: Freud, Hall, Jung |
Κάποτε, ο μεγάλος ψυχολόγος
Stanley Hall, πρώτος Πρόεδρος του American Psychological Association, όπως
επίσης πρώτος Πρόεδρος του Clark University, κάλεσε τον Φρόυντ στις ΗΠΑ για
να δώσει διάλεξη στο Πανεπιστήμιο. Ο Φρόυντ δέχθηκε την πρόσκληση και μετά την
επιστροφή του κατέληξε στο συμπέρασμα, πως: ‘οι ΗΠΑ είναι ένα λάθος!’ (Whitebook, 2017). Αυτό είναι κάπως υπερβολικό. Το ζητούμενο
είναι ποιοί κάνουν τα λάθη και γιατί.
Όλοι οι ψυχολόγοι
και όλοι οι ιστορικοί (μεταξύ πλήθος άλλων επαγγελμάτων), ενδιαφέρονται να
προβλέψουν το μέλλον. Κάποιοι πετυχαίνουν, όπως ο μεγάλος ιστορικός
και μαθηματικός, Oswald Spengler (1880-1936), ενώ κάποιοι άλλοι γελοιοποιούνται, όπως οι μαρξιστές ή ο φιλελεύθερος Fukuyama. Οι προβλέψεις
είναι έγκυρες, όταν ο συλλογισμός βασίζεται σε ορθές προκείμενες.
Τι είναι συλλογισμός; Όπως ορίζει ο Αριστοτέλης
(Αναλυτικά Πρότερα Α 24α-25α) και ο Καντ (2014),
συλλογισμός είναι η δημιουργία μιας καινούργιας κρίσης, βασισμένη σε άλλες
κρίσεις, όπου η εγκυρότητα της βασίζεται στην αναγκαιότητα που σχηματίζεται
πάνω στο σύνολο των προηγουμένων γνωστών κρίσεων. Είναι δηλαδή σαν μια μαθηματική
εξίσωση στην άλγεβρα. Μια μόνο λανθασμένη πράξη, ένα μόνο πρόσιμο + που θα
έπρεπε να μετατραπεί σε – να ξεχαστεί, αυτομάτως χάθηκε και το αποτέλεσμα.
Απαιτείται προσοχή. Για να είναι σωστός ένας συλλογισμός, θα πρέπει να είναι
ορθές και αποδεδειγμένες όλες οι προκείμενες που περιλαμβάνει, έτσι ώστε το
αποτέλεσμα να είναι αναγκαίο και έγκυρο. Όλες! Αντιθέτως, δεν υπάρχει αυτή η πολυτέλεια για απόλυτη συμφωνία ή διαφωνία,
πάνω σε μια πολιτική απόφαση. Έτσι, μπορεί κάποιος να κάνει αναλύσεις με
λανθασμένους συλλογισμούς εσαεί, εν αγνοία του.
Φυσικά, όλοι
θέλουν να φαντάζονται ότι ταυτίζονται με τον νικητή. Καλύπτει φαντασιακά τις ψυχολογικές
στερήσεις. Έτσι, αρκετές φορές, οι ΗΠΑ ταυτίζονται με την υπερδύναμη της Ρώμης.
Δηλαδή, μελετητές εντοπίζουν παράλληλα γεγονότα και όμοια πορεία (όσον αφορά
την ουσία), για να ερμηνεύσουν το μέλλον της χώρας. Αυτά αφορούν την γέννηση,
την ακμή, την παρακμή και την διάλυση. Πράγματι, υπάρχουν κάποια κοινά
χαρακτηριστικά. Όμως, όσον αφορά την ουσία της πορείας, ο συλλογισμός είναι
λάθος, διότι βασίζεται σε λανθασμένη αναλογία.
Κανένας δεν
συσχέτισε το μέλλον των ΗΠΑ με την Καρχηδόνα. Άλλωστε, ποιός ασχολείται με
ηττημένους; Όποιος όμως διαβάσει σοβαρούς Αμερικανούς συγγραφείς (που θα
αναφερθούν στην συνέχεια), σχηματίζει άλλη εικόνα. Προφανώς, δεν θα αναλυθούν όλες οι αναλογίες για λόγους οικονομίας, (όπως η άνοδος του υλισμού, του ηδονισμού,
η απόλυτη κυριαρχία του χρήματος κ.α.) αλλά η πιο ουσιαστική, που
είναι σε πλήρη αντίθεση με την ιστορία της Ρώμης.
Μετά την μάχη των
Καννών (216 π.Χ.), όπου ο Αννίβας σάρωσε τον Ρωμαϊκό στρατό, σφάζοντας άνω των
80.000 Ρωμαίων, ο στρατός της Ρώμης καταστράφηκε και η Καρχηδόνα μετατράπηκε στην μεγαλύτερη δύναμη (Bradford, 2014).
 |
| Κύκλωση και ολοκληρωτική σφαγή του Ρωμαϊκού στρατού. |
Πως διαχειρίστηκε
την νίκη; Όταν ο Καρχηδόνιος στρατιωτικός Μαάρβας, έμαθε τα επόμενα σχέδια του
Αννίβα, απογοητεύτηκε και του είπε: ‘Αννίβα!
γνωρίζεις πως να νικάς, αλλά όχι πως να χρησιμοποιείς την νίκη!’.
Σε αντίθεση με τις
ΗΠΑ και την Καρχηδόνα, η Ρώμη ήξερε να εκμεταλλεύεται στο έπακρο όλες τις
νίκες. Αυτή είναι η μεγαλύτερη
συσχέτιση: οι ΗΠΑ, όπως και η Καρχηδόνα, δεν κατάφεραν να εκμεταλλευτούν και να
διατηρήσουν την νίκη.
Η Νίκη
Μετά την επίσημη
διάλυση της ΕΣΣΔ, η ΗΠΑ ήταν πράγματι η πρώτη παγκόσμια υπερδύναμη στην
ιστορία. Παγκόσμια, διότι καμία αυτοκρατορία δεν ασκούσε επιρροή στο μέγεθος
των ΗΠΑ. Υπερδύναμη, όντας η πρώτη στρατιωτική, τεχνολογική, εκπαιδευτική και οικονομική
χώρα στον κόσμο, με μεγάλη διαφορά από τους υπόλοιπους (Mansbach, &
Rafferty, 2008). Όποιος έχει αναμνήσεις από την δεκαετία του 90', είτε ως παιδί
είτε ως ενήλικος, σίγουρα συμφωνεί με την αίσθηση της αμερικανικής παντοδυναμίας.
Μάλιστα, επηρέασαν - και συνεχίζουν ραγδαία - υπερβολικά την κουλτούρα κάθε
χώρας. Αμερικανική μουσική, ταινίες, σειρές, τεχνολογικές καινοτομίες,
κοινωνικές νόρμες, ήθη και έθιμα (στην Ελλάδα μόνο, γιορτάζουν halloween), μεταξύ
άλλων, εισχώρησαν σε κάθε κοινωνία. Ο κόσμος από διπολικός, έγινε μονοπολικός.
Ήταν ένα τεράστιο επίτευγμα, μοναδικό στην ιστορία (Lamy, Masker, Baylis, Smith
& Owens, 2019). Συνεπώς, η ουσία ήταν πως θα διατηρηθεί η νίκη. Όχι
οποιαδήποτε, αλλά η πρώτη παγκόσμια νίκη.
Η
Διαχείρηση της Νίκης
Ήδη ο Zbigniew Brzezinski στο βιβίο
του Second Chance: Three Presidents and
the Crisis of American Superpower, του 2007, εξηγεί ότι η
μεταψυχροπολεμική περίοδος Bush-Clinton-Bush, απέτυχε να
διαμορφώσει μια μεταψυχροπολεμική εξωτερική πολιτική. Δηλαδή, λέει ότι για 16
χρόνια, δεν υπήρχε στρατηγική. Γράφει, ότι θα πρέπει δημιουργηθεί το 2008
(λόγω αλλαγής κυβερνήσεως), που είναι η δεύτερη ευκαιρία, διότι δεν θα υπάρξει Τρίτη.
Είναι πολύ σοβαρό,
ένας πασίγνωστος πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας (επί Carter), να
αναφέρει ότι απέτυχαν αυτοί οι τρεις
Πρόεδροι να διαμορφώσουν μεταψυχροπολεμική εξωτερική πολιτική, με αποτέλεσμα η Αμερική να
μην έχει στρατηγική. Όπως έλεγε και ο Σενέκας, αν δεν γνωρίζει ο καπετάνιος σε ποιο
λιμάνι πρέπει να πάει, κανένας άνεμος δεν ευνοεί. Έτσι, ως Δημοκρατικός,
προσδοκούσε από την κυβέρνηση Ομπάμα να δημιουργήσει μια στρατηγική. Αλλά, στο
τελευταίο του βιβλίο που εκδόθηκε το 2012 (δηλαδή προς το τέλος της πρώτης θητείας Ομπάμα), εξηγεί και
πάλι πως δεν υπάρχει στρατηγική. Κλείνει λέγοντας:
But, since America is not yet Rome
and China is not yet its Byzantium, a stable global order ultimately depends on
America’s ability to renew itself and to act wisely as the promoter and guarantor of
a revitalized West and as the balance
and concilator of a rising new East
(2012, p192).
Το βιβλίο εξηγεί ότι
δεν υπάρχει στρατηγική. Αυτό εκδηλώνεται εάν δει κανείς πως διαχειρίστηκαν την
νίκη.
Ιράκ
και Γιουγκοσλαβία
Καταρχάς, επιτέθηκαν
στον πρώην συνεργάτη τους, τον Σαντάμ, όταν εισέβαλε στο Κουβέιτ, σκοτώνοντας αγρίως τουλάχιστον 20.000 Ιρακινούς
(Heidenrich,
2013). Η κατάσταση στο Ιράκ έχει εξελιχθεί σε αποτυχία, διότι δεν υπήρχε
στρατηγική όπως αναφέρει ο Mearsheimer (2014). Παράλληλα, άρχισαν οι
Γιουγκοσλαβικοί πόλεμοι, που κράτησαν μία δεκαετία. Το International Centre for Transtitional Justice (1),
καταγράφει, πως τουλάχιστον 140.000 άνθρωποι πέθαναν μέχρι την τελική διάλυση
της Γιουγκοσλαβίας, μέσα σε μία δεκαετία. Το κράτος έπαυσε να υπάρχει και τα
λάθη αυτά πληρώνουν τα γειτονικά κράτη σήμερα, όπως η Ελλάδα, με την χορηγία
Αμερικανών και Γερμανών.
Αφγανιστάν,
Ιράκ, Λιβύη
Φυσικά, μετά την 11ή Σεπτεμβρίου δημιουργήθηκε νέος
εχθρός. Έτσι ακολούθησε η εισβολή στο Αφγανιστάν, που μετατράπηκε στο νέο Βιετνάμ των Αμερικανών. Εν συνεχεία, ακολούθησε η καταστροφή του Ιράκ και η εκτέλεση του Σαντάμ.
 |
| Ο Σαντάμ |
Μετά αποφάσισαν να καταστρέψουν την Λιβύη, που όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο άρθρο, ο Καντάφι αποπειράθηκε να συνεργαστεί με τους Κινέζους για
τα πετρέλαια της χώρας του, χρησιμοποιώντας δικό
του νόμισμα και όχι δολάριο. Ναι μεν του έβαλαν μαχαίρι στον πρωκτό, αλλά
κανένας δεν σχεδίασε τι θα διαδεχθεί τον Καντάφι μετά τον θάνατο του. Σαν τον Αννίβα, νίκησαν, αλλά δεν ήξεραν πως να
χρησιμοποιήσουν την νίκη.
Ήττα
στην Αίγυπτο
Έπειτα, η κυβέρνηση Ομπάμα αποπειράθηκε
να ρίξει την Αίγυπτο. Δηλαδή μία χώρα με σχεδόν 100.000.000 πληθυσμό, θα
μπορούσε να είχε γίνει Λιβύη ή Συρία. Εύκολα αναλογίζεται κάποιος τις συνέπειες
σε Ελλάδα και Ευρώπη. Παρόλαυτα, βρέθηκε ένας Στρατηγός και έκανε πραξικόπημα,
ονομάστηκε ‘Πρόεδρος της Δημοκρατίας’ και η χώρα δεν καταστράφηκε.
Ρωσική
(και πιθανή Κινεζική) νίκη στην Συρία
 |
| Μέγιστο κέρδος για την Κίνα η αποτυχία του Ομπάμα |
Ήδη αναφέρθηκε σε προηγούμενη ανάρτηση, πως στην Συρία δεν υπήρχε, ούτε υπάρχει, αντικειμενικό και σοβαρό σχέδιο. Μετά την ήττα στην ΜΑ από τους Ρώσους, άνοιξε ο δρόμος για να εισχωρήσει η Κίνα στην περιοχή. Η Κίνα, είναι ήδη σε συζήτηση με την Συρία για την ανοικοδόμηση της χώρας (2). Εφαρμόζουν την τεχνική του Σουν Τζου (2008): '....αυτοί που νικούν σε κάθε μάχη, δεν είναι πράγματι άξιοι - αυτοί που αχρηστεύουν τον στρατό των αντιπάλων χωρίς να δώσουν μάχη, είναι οι καλύτεροι απ'όλους'.
Αποτυχία
στην Ουκρανία
Εύκολα φαίνεται η
προχειρότητα της στρατητικής στην Ουκρανία. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, η
Κυρία Nuland εξηγούσε τα σχέδια της στον Αμερικανό πρέσβη (που σήμερα είναι
στην Ελλάδα). Σε βίντεο που είναι διαθέσιμο σε όλους, από υποκλοπή
τηλεφωνικής επικοινωνίας, του λέει: ‘Fuck the EU!’ (3). Τρομερό σχέδιο. Εντούτοις, ηττημένοι βγήκαν και οι Αμερικάνοι και οι Ευρωπαίοι,
μιας και η Ρωσία με μεγάλη επιτυχία πήρε την χερσόνησο της Κριμαίας, επεκτείνοντας
παράλληλα τα σύνορα της στο Donbass.
Φυσικά, η συμπεριφορά του τύπου ‘Fuck the EU’ δημιουργεί δυσφορία στους Ευρωπαίους
όσον αφορά τον ρόλο του ΝΑΤΟ και την ασφάλεια της Ευρώπης. Μοιραία αυτή η συμπεριφορά οδηγεί σε αύξηση των αιτημάτων (όπως του Μακρόν) για δημιουργία Ευρωπαϊκού Στρατού, κάτι που όμως οι ΗΠΑ απεχθάνονται πλήρως, ενώ ταυτοχρόνως η συμπεριφορά τους το προκαλεί.
Η
Κίνα δεν είναι Ινδία
Βέβαια, η μεγαλύτερη αποτυχία
υλοποιήθηκε στην Κίνα. Μετά το άνοιγμα της Κίνας την δεκαετία του 70', που
έγινε καθαρά για να αποδυναμωθεί η ΕΣΣΔ διπλωματικά, οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ,
βοηθούμενες από τους μετέπειτα πολιτικούς, φαντάστηκαν ότι θα μετατρέψουν την
Κίνα στην Ινδία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Δηλαδή, θα εκμεταλλευόντουσαν οικονομικά έναν τεράστιο ασιατικό πληθυσμό που θα δούλευε για ψίχουλα, ενώ ο
Αμερικανός θα απολάμβανε θα ζούσε μέσα στην χλιδή.
Όταν όμως λίγο αργότερα, ανέλαβε την
εξουσία ο ρεαλιστής Deng Xhiaoping (1978-89), εφάρμοσε το ρητό του Σουν-Τζου (2008): 'προσελκύστε τους με την προοπτική του κέρδους, νικήστε τους με την σύγχηση'.
 |
| Deng Xhiaoping |
Έτσι, άρχισε τις καπιταλιστικές
μεταρρυθμίσεις. Διατηρώντας την αυτοκρατορία μέσω του μονοκομματισμού, προσκάλεσε όλους
τους επιστήμονες και τους βιομήχανους, που έπεσαν στο δόλωμα της νέας αγοράς
και του φθηνού εργατικού χεριού, ζητώντας τους ως
αντάλλαγμα, να εκπαιδεύσουν τους Κινέζους
σε όλες αυτές τις καινοτομίες. Όχι απλώς να εκτελούν, αλλά και να
μαθαίνουν. Τεχνολογία για μοντέρνα κτίρια, δρόμους, γέφυρες, όπως
επίσης, επιστημονική γνώση και έρευνα σε κάθε τομέα μεταξύ πλήθος άλλων, έγινε προσβάσιμη στους Κινέζους.
 |
| Το Πεκίνο: πιο σύγχρονη και ιστορική πόλη από την Ουάσινγκτον. |
Ο γνωστός
ιστορικός Ferguson (2012), παρομοιάζει την κατάσταση με το downloading του διαδικτύου. Δηλαδή, η Κίνα ξαφνικά απέκτησε πρόσβαση σε θησαυρούς που πήραν εκατοντάδες χρόνια να φτάσουν σε αυτό το επίπεδο.
Τότε, ο μέσος Αμερικανός ήταν 25
φορές πλουσιότερος από τον αντίστοιχο Κινέζο. Σήμερα, είναι 4 φορές και σε δέκα
περίπου χρόνια, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη ανάρτηση, η Κίνα θα είναι η
πρώτη οικονομία στον κόσμο. Αυτές οι πράξεις είναι χειρότερες από
αυτοκτονία, διότι είναι αυτοταπείνωση.
Το Υγρό Πυρ
Είναι γνωστό ότι οι
Ρωμαίοι (‘Βυζαντινοί’), με τον Καλλίνικο εκ Συρίας, εφηύραν το πανίσχυρο για
την εποχή του, υγρό πυρ, περίπου τον 7ό αιώνα (Ostrogorsky, 2018). Αποδείχθηκε
σωτήριο στις μάχες κατά των Αράβων και των Ρώσων, μεταξύ πολλών άλλων εχθρών. Ο
τρόπος δημιουργίας του αποτελούσε απόρρητο κρατικό μυστικό. Οπότε, έκαναν τα
πάντα για να μην κοινοποιηθεί στους εχθρούς. Η χημική του σύσταση είναι άγνωστη
μέχρι και σήμερα, με αποτέλεσμα μόνο υποθέσεις να κάνουν όσοι έχουν την σχετική
γνώση.
 |
| Υγρό πυρ |
Δεν ήταν σαν του
Γιάνκηδες, να παραδίδουν με την θέληση τους όλες τις τεχνολογικές καινοτομίες
στον εχθρό. Ίσως και γιαυτό να επιβίωσαν χίλια χρόνια, ενώ ο μονοπολικός κόσμος
των ΗΠΑ ούτε τριάντα.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
Αριστοτέλης.Αναλυτικά Πρότερα
Bradford,
E. D. (2017).Hannibal. London:
Endeavour Ink.
Brzezinski,
Z. (2008).Η Δεύτερη Ευκαιρία: Τρεις
Πρόεδροι και η Κρίση της Αμερικανικής Υπερδύναμης. Αθήνα: Λιβάνη.
Brzezinski,
Z. (2012).Strategic Vision: America and
the Crisis of Global Power. Ne York: Basic Books.
Ferguson,
N. (2012).Civilization: The Six Killers
Apps of Western Power. London: Penguin.
Heidenrich,
J. G. (1993). The Gulf War: How Many Iraqis Died?Foreign Policy,(90), 108. doi:10.2307/1148946
Καντ,
Ι. (2014).Λογική. Αθήνα: Printa.
Lamy,
S. L., Masker, J. S., Baylis, J., Smith, S., & Owens, P. (2019).Introduction to global politics. New
York: Oxford University Press.
Mansbach,
R. W., & Rafferty, K. L. (2008).Introduction
to Global Politics. Abingdon, Oxon: Routledge.
Ostrogorsky,
G. (2018).Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους.
Αθήνα: Πατάκη.
Plochij,
S. (2015).The last empire the final days
of the Soviet Union. London: Oneworld Publ.
Smith,
V. A. (2015).Asoka: The Buddhist Εmperor
of India. London: Forgotten Books.
Vaïsse,
J., & Porter, C. (2018).Zbigniew
Brzezinski: America’s Grand Strategist. Harvard University Press.
Vogel,
E. F. (2013).Deng Xiaoping and the Transformation
of China. Cambridge, MA: The Belknap Press of Harvard University Press.
